سنخ‌شناسی «تبیین» در علوم اجتماعی
نویسنده
چکیده مقاله:
در این مقاله، پس از ریشه‌شناسی و اصطلاح‌شناسی مفهوم تبیین، فلسفة علوم اجتماعی را در تلاقی با حوزة گسترده و پیچیدة تبیین، به دو رهیافت هستی‌شناسانه و معرفت‌شناسانه، طبقهبندی نموده‌ایم. در رویکرد هستی‌شناسانه، پنج نوع روش‌شناسی: فردگرایی، کلگرایی، جدل‌گرایی، نظام‌گرایی و واقع‌گرایی را به اجمال معرفی نموده‌ایم. در رویکرد معرفت‌شناسانه نیز دو مدل تبیینی: قیاسی ـ قانونی و استقرائی ـ احتمالی و با همین رویکرد، مجموعه‌ای از روش‌های تبیینی را طبقهبندی و به اختصار تشریح نموده‌ایم. هدف از این مقاله، نه توضیح تکنیک‌های خاص هر یک از انواع روش‌های تبیین، بلکه ترسیم شمای کلی و تحدید حدود آن نسبت به دیگر روش‌ها بوده است.
منابع مشابه
معنا و مبنای تبیین در علوم اجتماعی
فلسفه علوم اجتماعی، همچون فلسفه علوم طبیعی، با پرسش از معنای علم و مفاد و معیار تبیین و توضیح علمی آغاز میشود. پرسش اصلی مقاله حاضر این است که «تولید علمی، در حوزه علوم اجتماعی، دقیقاً در پی چیست؟ به تعبیر دیگر، در یک توضیح و تبیین علمی در پی معلوم کردن چه مجهولی هستیم؟» به‌طور معمول، دست‌کم سه پاسخ به این پرسش داده میشود: علت، دلیل، و معنا. در این مقاله ضمن توصیف، تحلیل، و نقد هریک از این پاس...
متن کاملسنخ شناسی «تبیین» در علوم اجتماعی
در این مقاله، پس از ریشه شناسی و اصطلاح شناسی مفهوم تبیین، فلسفة علوم اجتماعی را در تلاقی با حوزة گسترده و پیچیدة تبیین، به دو رهیافت هستی شناسانه و معرفت شناسانه، طبقه بندی نموده ایم. در رویکرد هستی شناسانه، پنج نوع روش شناسی: فردگرایی، کل گرایی، جدل گرایی، نظام گرایی و واقع گرایی را به اجمال معرفی نموده ایم. در رویکرد معرفت شناسانه نیز دو مدل تبیینی: قیاسی ـ قانونی و استقرائی ـ احتمالی و با ه...
متن کاملتبیین چیستی نهاد و استلزامات آن در علوم اجتماعی
رویکرد نهادگرایی در دانش اقتصاد از مهم‌ترین نحله‌های این دانش است که قدمت آن به اوائل قرن بیستم می‌رسد. از آن زمان تاکنون مسأله چیستی نهاد و تبیین آن مورد توجه فیلسوفان علوم اجتماعی و از جمله فیلسوفان علم اقتصاد بوده است. توجه به ویژگی‌های نهاد در دو رویکرد نهادگرایی متقدم و نهادگرایی متأخر و تبیین آنها در این نوشتار مورد بررسی قرار گرفته و در آن به عناصر «عادت»، «وابستگی نهادها به افراد»، «شکل...
متن کاملخرد و کلان در علوم اجتماعی: مسئله تبیین
نسبت فرد و جامعه عموماً از حیث وجودشناختی مورد توجه قرار گرفته است، اما می‌توان آن را از حیث روششناختی نیز صورت‌بندی کرد. مسائل فراروی همین صورت‌بندی جدید، موضوع این نوشتار را تشکیل می‌دهند. در این مقاله، نخست طیف پاسخ‌های موجود به این مسئله، اعم از اتمیسم، فردگرایی روششناختی، کلگرایی ساختاری، کلگرایی کارکردی و دیدگاه ضد تقلیل‌گرایی مرور و مشکلات آنها بررسی میشود. به گمان نگارنده دیدگاهها...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 17 شماره 69
صفحات 127- 162
تاریخ انتشار 2011-12-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023